FIFA Jahon reytingi parda orqasiga nazar: reytinglar qanday hisoblab chiqiladi va yangilanadi

Futbol musobaqalari dunyosida jamoalarning maqomi va obro’siga bevosita ta’sir ko’rsatadigan bitta muhim element mavjud – bu FIFA World Rankings reytingi. FIFA World Rankings reytinglari jahon futbolida muhim rol o’ynaydi va jamoalar va o’yinchilarni baholash tizimini taqdim etadi. Ammo bu reytinglarni hisoblash va yangilash qanday amalga oshirilayotgani haqida kam odam o’ylaydi. Ushbu maqolada biz FIFA World Rankings dunyosiga ekskursiya qilamiz va tizim aslida qanday ishlashini aniqlaymiz.

FIFA reytinglarining tarixi va rivojlanishi

FIFA reytinglari tarixi 1992 yilda milliy terma jamoalarni baholash tizimi joriy qilingan paytdan boshlangan. U dastlab 1994 yilgi jahon chempionati oldidan eng kuchli jamoalarni aniqlashning ob’ektiv mezonlarini taqdim etish uchun yaratilgan. Vaqt o’tishi bilan tizim takomillashtirildi va jamoalar faoliyatiga ta’sir qiluvchi omillarni hisobga oldi.

FIFA World Rankings tizimi murakkab va matematik asoslangan metodologiya bo’lib, terma jamoalarning o’rnini aniqlashda ko’plab omillarni hisobga oladi.

Reytinglarni hisoblash metodologiyasi

Ushbu metodologiyaning muhim elementlari:

• O’yin natijalari: Reytinglarni hisoblash uchun asos futbol o’yinlari natijalari hisoblanadi. Bunda nafaqat o‘yin natijasi (g‘alaba, durang, mag‘lubiyat), balki to‘plar farqi ham hisobga olinadi. Kattaroq farq bilan g’alaba qozonish ko’proq ball oladi.
• Raqiblarning kuchi: Jamoa reytingi raqiblarining kuchiga bog’liq. Kuchli jamoa ustidan qozonilgan g’alaba kuchsizroq jamoa ustidan qozonilgan g’alabadan yuqoriroq baholanadi. Bu o’yinning qiyinchilik darajasini hisobga oladi.
• O’yinning ahamiyati: o’yin turi va uning ahamiyati ham hisob-kitoblarga ta’sir qiladi. Turnir o’yinlari o’rtoqlik o’yinlariga qaraganda ko’proq og’irlik qiladi. Misol uchun, jahon chempionatiga eng katta ustunlik beriladi.
• Vaqtinchalik vazn: Natijalar joriy bo’lishini ta’minlash uchun reytinglar har oy yangilanadi. So’nggi o’yinlar reytingga ko’proq ta’sir ko’rsatib, jamoaning hozirgi formasini aks ettiradi.
• Natijalarni solishtirish: Reytinglar qiyosiy hisoblab chiqiladi, ya’ni jamoalar bir-biri bilan taqqoslanadi. Bu turli o’yin uslublari va raqobat darajalari tufayli tarafkashlikdan qochishga yordam beradi.
• Muntazam yangilanishlar: Vaqt o’tishi bilan jamoa shaklidagi o’zgarishlarni kuzatish uchun reytinglar har oy yangilanadi. O’tgan oydagi barcha o’yin natijalari yangilashda hisobga olinadi.

Reytinglarni yangilash

FIFA World Rankings tizimida reytinglarni yangilash muntazam va katta ahamiyatga ega bo’lgan jarayondir. Yangilanishlarning bunday chastotasi reytingning joriy va adolatli bo’lishini ta’minlaydi va butun futbol jamoatchiligi uchun kalit hisoblanadi.

FIFA reytinglari odatda har oy yangilanadi va har oy boshida keladi. Ushbu yangilanish jadvali futbol ishqibozlari va tahlilchilarda intizorlik va qiziqish uyg’otadi, chunki ular har doim jamoalar va futbolchilarning hozirgi kuchini o’lchashlari mumkin. Oylik yangilanishlar jahon futboli haqidagi ma’lumotlarning doimiy yangilanishini ta’minlaydi.

Reytingni yangilashda asosiy jihatlardan biri bu o’tgan oyda bo’lib o’tgan barcha xalqaro o’yinlarni hisobga olishdir. Bu shuni anglatadiki, jahon chempionati, qit’a kubogi yoki o’rtoqlik o’yinlari bo’ladimi, barcha o’yinlar natijalari yangi reytingda hisobga olinadi. Bunga o’yinlar natijalari, urilgan va o’tkazib yuborilgan gollar soni va boshqa statistik ma’lumotlar kiradi.

Ushbu yondashuv baholarning ob’ektivligi va to’g’riligini ta’minlaydi. Kuchliroq natijalar, masalan, kuchli raqib ustidan qozonilgan g’alaba reyting ochkolarini hisoblashda ko’proq og’irlik qiladi. Bu terma jamoalar uchun muhim turtki bo’lib xizmat qiladi. Ularning natijalari reytingda o’z aksini topishini bilgan holda, jamoalar o’z o’yinlarini yaxshilashga va peshqadamlar jadvaliga ko’tarilishga intiladi. Bu raqobat darajasini oshirishga yordam beradi va futbolni muxlislar uchun yanada qiziqarli va qiziqarli qiladi.

Shunday qilib, FIFA Jahon reytingini yangilash nafaqat tizimning dolzarb va adolatli bo‘lishini ta’minlabgina qolmay, balki jamoalarni yanada yaxshi natijalarga erishishga undash va muxlislarni jahon futboliga qiziqtirishda harakatlantiruvchi kuchdir. Bu futbol jamoatchiligida muhim rol o’ynaydigan va o’yin bilan birga rivojlanishda davom etadigan jarayon.

Tanqid va munozara

FIFA World Rankings tizimi jahon futbolida keng ommalashishi va qo’llanilishiga qaramay, ba’zi tanqidlarga uchramoqda. Tanqidning asosiy jihatlari:

• Tasodifiy omillarning ta’siri: Tanqidchilar reyting tizimi ba’zan haqiqiy vaziyatni buzishi mumkin bo’lgan tasodifiy omillar ta’siriga duchor bo’lishini ta’kidlaydilar. Masalan, kutilmagan o‘yin natijasi yoki asosiy o‘yinchining jarohati jamoaning haqiqiy kuchini ko‘rsatmasdan turib, uning reytingiga ta’sir qilishi mumkin.
• Jamoani baholashning aniqligi: Tanqid qilinadigan yana bir nuqta – bu tizimning jamoaning haqiqiy kuchini aks ettirish qobiliyati. Jamoalar va o’yinchilarni baholash faqat o’yin natijalariga asoslanadi, bunda har doim ham o’yinchining individual mahorati, taktika, jamoa tarkibi va hatto o’yin sharoiti kabi asosiy jihatlar hisobga olinmaydi.
• Uslubiy bahs: Reyting metodologiyasiga qanday omillarni kiritish kerakligi va turli jihatlarga qanchalik ahamiyat berish kerakligi haqida munozaralar davom etmoqda. Tizimni yanada to’g’ri va adolatli qilish bo’yicha ushbu muhokamalar dolzarbligicha qolmoqda.

Reytinglar kerakmi

FIFA World Rankings tizimi jahon futbolida asosiy vosita bo’lib qolmoqda. Uning tarixi va metodologiyasi jahon futboli to’qimalariga chuqur singib ketgan va ularning ahamiyatini ortiqcha baholab bo’lmaydi. Ushbu reyting tizimi terma jamoalarga yanada xolis baho berish uchun ishlab chiqilgan va u shubhasiz bu maqsadiga muvaffaqiyatli erishdi.

Reyting tizimi atrofidagi tanqid va munozaralar uning evolyutsiyasining muhim qismidir. Ular tizimni qanday qilib yanada to‘g‘ri va adolatli qilish haqida savollar tug‘dirmoqda. Biroq, munozaralarga qaramay, FIFA Jahon reytingi sport olamida muhim vosita bo’lib qolmoqda.

Ular o’yinlarni rejalashtirish, raqiblarni tanlash va hatto turnirlarga saralash haqidagi qarorlarga ta’sir qiladi. Ushbu jamoalar reytingi raqobatni rag’batlantiradi va futbol olamini muxlislar va ishtirokchilar uchun yanada qiziqarli qiladi.

Shunday qilib, barcha qiyinchilik va tanqidlarga qaramay, FIFA World Rankings tizimi futbol jamoatchiligi rivojlanishining muhim elementi bo‘lib qolmoqda va jahon arenasida yanada adolatli va qiziqarli o‘yin o‘tkazishga hissa qo‘shmoqda.

Savollar va javoblar